LPG Nedir?
Halk arasında yaygın olarak "tüpgaz" adıyla bilinen LPG (sıvılaştırılmış petrol gazı) ısıtma, pişirme ve aydınlatmada kullanılan yaygın bir enerji kaynağıdır. LPG renksiz ve kokusuz bir gazdır. Ancak oluşabilecek bir sızıntının hemen anlaşılması için rafinerilerde özellikle kokulandırılmıştır. Ham petrolün rafinelerde arıtılmasıyla veya doğal gazdan elde edilen LPG, çelik tüplere doldurularak tüketiciye sunulur. LPG, bütan ve propan gazlarına ve bunların belirli oranlarındaki karışımlarına verilen genel isim olup Türkiye’deki ev tüplerinde kullanılan LPG %70 bütan, %30 propandan oluşmaktadır. Yüksek yoğunluğu sebebi ile havadan ağır olan LPG hidrokarbon esaslı yanıcı bir gazdır.
Özellikler
LPG tüpte hem sıvı hem gaz halinde bulunur. Tüpün bağlı olduğu cihaz kullanılmaya başlandığında, üstteki gaz halindeki LPG eksilir. Alttaki sıvı LPG dışarıdan aldığı ısı enerjisi sayesinde buharlaşarak eksilen gaz miktarını yeniden üretir. LPG basınç altında sıvılaştırılmış bir gaz olduğu ve kaynama noktası yaklaşık 0°C olduğu için oda sıcaklığında gaz fazında bulunur. Basınç altında kolay sıvılaştırılabildiğinden çelik tüplere rahatça depolanıp taşınabilmesi ve düşük sıcaklıklarda dahi kolayca buharlaşabilmesi LPG’yi diğer yakıtlara göre üstün kılan özelliklerdir.
LPG zehirli midir?
LPG zehirsiz bir gazdır. LPG’nin, içerdiği propan ve bütanın solunmasının insan vücudu üzerinde zehirleyici etkisi yoktur. LPG’nin zehirli olduğu toplum arasında yaygın olan yanlış bir inanıştır. LPG kaçağı sonucunda meydana gelen ölümler LPG’nin zehirli olmasından değil; havadan ağır olması sebebiyle ortamdaki oksijen miktarını azaltmasından kaynaklanmaktadır.
LPG donar mı?
Sahip oluğu kimyasal özellikleri sayesinde LPG'nin yaşadığımız koşullarda donması mümkün değildir. Sıvı LPG, 0°C sıcaklıkta dahi dış ortamdan ısı enerjisi transferi sayesinde kaynayarak gaz fazına geçer. Tüpün bulunduğu ortam sıcaklığı 0°C'nin altına düştüğü durumlarda dışarıdan yeterli enerjiyi alamayacağı için LPG kaynamakta zorluk çekmeye başlar, tüp çeperinden ısı transferi yapılmaya çalışırken tüpün yüzeyindeki havadaki su buharı önce çiğleşir, sonra da donar. Halk arasında bilinen şekliyle “tüpün donması” denen bu olay aslında tüpün çeperindeki suyun donmasından ibarettir. Tüp bu durumda yeterli gaz üretemeyecek, gaza ihtiyaç duyan cihazlar çalışmayacaktır. Bundan dolayı tüplerin doğru kullanım yeri, havalandırılma imkânı bulunan oda sıcaklığındaki ortamlardır
Tüp patlar mı?
Tüpün içerisindeki LPG, bağlı olan cihazın ihtiyacı olan debiyi sağlayabilmek amacıyla dış ortamdan aldığı ısı enerjisiyle kaynayarak gaz fazına geçer. Tüplerin içerisindeki gazın basıncı ortam sıcaklığına bağlı olarak 2-3 bar arasında değişir; buna rağmen tüplerin işletme (çalışma) basıncı 17,5 bar olacak şekilde tasarlanır. Tüplerin üzerinde bulunan emniyet valfleri tüpün içerisindeki basınç 26,5 barın üzerine ulaştığı takdirde açılarak yüksek basınçlı gazı dışarıya tahliye eder ve tüpün içerisindeki basıncın daha da yükselerek tüpün patlamasını önler. Tüpler imalattan çıktıktan sonra hidrostatik mukavemet testinden geçerler. Bir tüpün patlaması için tüpün içerisindeki basıncın çok yüksek değerlere (50 bar ve üzeri) çıkması, belirli bir sürenin üzerinde yangın içerisinde kalması ve emniyet valfinin açılmaması gerekir. Basında çıkan birçok “tüp patladı” şeklindeki haberlerde asıl kastedilen patlama tüpün değil; ortama yayılan gazın bir ateş kaynağıyla birleşerek patlamasıdır. Bu sebeplerden dolayı evlerde kullanılan tüplerin mukavemet ve kaçak testlerinden geçtiğinden ve emniyet valflerinin çalışır durumda olduğundan mutlaka emin olunmalıdır.
LPG Tehlikeli midir?
Standartlara uygun üretilen LPG tüpleri ve LPG ile çalışan cihazlar yüksek emniyet katsayıları ile tasarlanmakta ve güvenlik ekipmanları ile donatılmaktadır. Bu anlamda LPG, evinizde kullanabileceğiniz diğer enerji kaynakları kadar güvenlidir.
